Yakalama tedbirinin tanımı; Yakalama, İfade Alma ve Gözaltına Alma Yönetmeliği’nin 4. maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu maddeye göre yakalama işlemi; “kamu güvenliğine, kamu düzenine veya kişinin vücut veya hayatına yönelik var olan bir tehlikenin giderilmesi için denetim altına alınması gereken veya suç işlediği yönünde hakkında kuvvetli iz, eser, emare ve delil bulunan kişinin gözaltına veya muhafaza altına alma işlemlerinden önce özgürlüğünün geçici olarak ve fiilen kısıtlanarak denetim altına alınmasını” ifade eder. Ceza Muhakemesi Kanunu (“CMK”) 90. maddesi yakalama tedbirini, herkes tarafından yapılan yakalama ve kolluk tarafından yapılan yakalama olmak üzere iki farklı şekilde düzenlemiştir.
Herkes tarafından yapılabilecek yakalama CMK 90/1. fıkrasında ele alınmıştır. Söz konusu fıkraya göre “Herkes tarafından yakalama yetkisi; Kişiye suçu işlerken rastlanılması ya da suçüstü bir fiilden dolayı izlenen kişinin kaçması olasılığının bulunması veya hemen kimliğini belirleme olanağının bulunmaması hallerinde” verilmiştir. İşte sadece CMK 90/1. fıkrasında düzenlenen bu iki halin varlığı halinde herkes tarafından yakalama yapılabilmektedir.
Kolluk tarafından yapılacak yakalama ise CMK 90/2. fıkrasında düzenlenmiştir. Söz konusu madde uyarınca; “Kolluk görevlileri, tutuklama kararı veya yakalama emri düzenlenmesini gerektiren ve gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde; Cumhuriyet savcısına veya âmirlerine derhâl başvurma olanağı bulunmadığı takdirde, yakalama yetkisine sahiptirler.” Kolluğun, herkes tarafından yapılabilecek yakalama şartlarında da yakalama yetkisinin olduğu kabul edilmelidir zira CMK 90/1. fıkrada düzenlenen “herkes tarafından yapılan yakalama” adı altındaki “herkes” kapsamına kolluk görevlisi de girer. Özetle kolluk hem CMK 90/1. fıkrasındaki hallerde hem de 90/2. fıkrasında düzenlenen hallerde yakalama işlemi yapabilmektedir.
CMK 90/4. fıkrası uyarınca “Kolluk, yakalandığı sırada kaçmasını, kendisine veya başkalarına zarar vermesini önleyecek tedbirleri aldıktan sonra, yakalanan kişiye kanunî haklarını derhal bildirir’’ şeklindeki düzenlemeyle kolluğa, yakalanan kişiye kanuni haklarını bildirme ödevi yüklemiştir. Kolluk, kanuni haklarını yakalanana bildirildikten sonra Yakalama, İfade Alma ve Gözaltına Alma Yönetmelik’in 6. maddesi uyarınca yakalama işlemini tutanağa bağlar.
CMK 90/1. fıkrası hükmüne göre yakalanıp kolluğa teslim edilen veya CMK 90/2 fıkrasına göre kolluk görevlileri tarafından yakalanan kişi ve olay hakkında Cumhuriyet Savcısına bilgi verilir ve hemen akabinde Savcının emri doğrultusunda hareket edilir. Savcı yakalanan kişi hakkında gözaltı kararı verebileceği gibi, ifadesi alındıktan sonra serbest bırakılmasına da karar verebilir.
İlgili yazılarımız için;
Hukuk Desteği
iletisim: [email protected]
