Hukuk devleti, bireylerin davranışlarını düzenleyen hukuki kurallar bütünü yaratmak ve bu hukuki kurallar bütününe uymayan bireylere karşı yaptırım uygulamak zorundadır. Bireyler, hukuk düzeninin engellediği veya yasakladığı bir sonuca ulaşma iradesi ortaya koyabileceklerdir. Bireylerin bu iradesinin varlığında çoğu zaman yasak işlemin veya yasak sonucun gerçekleşmesi neticesinde uğrayacakları yaptırımlardan kaçma iradesi de bulunacaktır. Bireyler yaptırımlarla karşılaşmamak için yasaklanan sonuca hukuka uygun başka bir hukuk işlemi gerçekleştirerek ulaşmak isteyebileceklerdir. İşte bu noktada “kanuna karşı hile” terimi karşımıza çıkacaktır.
Kanuna karşı hile; yasa koyucunun yasakladığı bir işlem veya sonuca, başka bir hukuki işlem ile ulaşılması olarak ifade edilir. Şöyle ki; yasa koyucu tarafların yaratmak istediği sonucu yasaklamış fakat taraflar hukuka uygun başka bir işlem tesis ederek yasa koyucunun yasakladığı sonuca ulaşmışlardır. Kanuna karşı hilenin unsurları aşağıda sayılmaktadır:
- Bir işlemin yapılması emredici bir hukuk kuralıyla yasaklanmalı,
- Kanunun izin verdiği başka bir işlem yapılmalı,
- Tarafların yapmış oldukları işlem, yasaklanan işlemin sonuçlarını meydana getirmeye elverişli olmalı,
- Hile kastı bulunmalı.
Kanun koyucu, emredici bir hükme karşı hilede, hem bertaraf edilmek istenen hükümle ulaşılmak istenen sonucu, hem de bu sonuca ulaşmak için kullanılan aracı yasaklamış olabilir. Ancak, bertaraf edilmek istenen kanun hükmü, sadece davranış biçimini düzenleyip, amacın elde edilmesini yasaklamamışsa, kanun koyucu tarafından belirlenen araç yerine başka bir araçla istenen sonuca varılmışsa, bu durumda kanuna karşı hileden bahsedilemez.
Hukuk Desteği
iletisim: [email protected]
