Anonim ortaklıklarda her pay sahibinin özel denetçi atanmasını isteme hakkı önemli bireysel ortaklık ve azınlık haklarından birisidir. Türk Ticaret Kanunu madde 438/I “ Her pay sahibi, pay sahipliği haklarının kullanılabilmesi için gerekli olduğu takdirde ve bilgi alma veya inceleme hakkı daha önce kullanılmışsa, belirli olayların özel bir denetimle açıklığa kavuşturulmasını, gündemde yer almasa bile genel kuruldan isteyebilir…” uyarınca, pay sahipleri özel denetçi atanmasını talep edebileceklerdir. Pay sahipleri özel denetçi atanmasını her konuda talep edemeyeceklerdir. Sorumluluk davası açma, seçim ve oy haklarının kullanılması ya da kar dağıtım kararının butlanının talebi gibi konularda özel denetçi atanması talep edilebilir.
Özel denetçi atanmasının talep edilebilmesi için ilk olarak bilgi alma ve inceleme hakkı kullanılmalıdır. Ortak bilgi alma ve inceleme hakkını kullanmak suretiyle gereksinim duyduğu bilgiye ulaşması halinde özel denetçi atanmasını talep edemeyecektir.
Özel denetimin konusu sadece belirli olaylar, özellikle ortaklık için vakıalar olacaktır. Özel denetçi atanması yoluyla yönetim kurulu faaliyetlerinin kapsamlı bir denetlemesinin gerçekleştirilmesi mümkün değildir.
Her ne kadar anonim ortaklık genel kurul toplantılarında gündeme bağlılık ilkesi uygulama alanı buluyorsa da özel denetçi atanmasını isteme hakkı gündeme bağlılık ilkesinin önemli istisnalarından biridir. Ortaklık genel kurulunda daha önceden belirlenen gündemde özel denetçi atanması talebi yer almasa bile her pay sahibi genel kurul toplantısı sırasında bu talebini genel kurula taşıyabilecektir.
Anonim ortaklık genel kuruluna özel denetçi atanması talebi yöneltilmesi neticesinde genel kurul bu talebi kabul edebileceği gibi reddetme hakkına da sahiptir.
Genel kurul istemi onaylarsa, şirket veya her bir pay sahibi otuz gün içinde, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden bir özel denetçi atanmasını isteyebilir.
Genel kurulun özel denetim istemini reddetmesi hâlinde, sermayenin en az onda birini, halka açık anonim şirketlerde yirmide birini oluşturan pay sahipleri veya paylarının itibarî değeri toplamı en az bir milyon Türk Lirası olan pay sahipleri üç ay içinde şirket merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesinden özel denetçi atamasını isteyebilirler.
Mahkeme tarafından; dilekçe sahiplerinin, kurucuların veya şirket organlarının, kanunu veya esas sözleşmeyi ihlal ederek, şirketi veya pay sahiplerini zarara uğrattıklarını, ikna edici bir şekilde ortaya koymaları hâlinde, özel denetçi atanacaktır.
Hukuk Desteği
iletisim: [email protected]
