Anayasa Mahkemesi, 01.08.2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2022/120 E., 2023/107 K. sayılı ve 01.06.2023 tarihli kararı ile 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. maddesinin 5 ila 14. fıkralarıyla düzenlenen hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kurumuna ilişkin hükümlerin, Anayasa’nın 13., 17., 35., ve 36. maddelerine aykırı olduğu gerekçesiyle iptaline karar vermiştir.
Anayasa Mahkemesi karar gerekçesinde;
- Sanıkların HAGB uygulanmasını yargılamanın henüz başında kabul ederek istinaf kanun yoluna başvurma hakkından feragat etmiş sayıldığı ve HAGB uygulanmasının kabul edilmesinin yargılamayı itiraz yoluna tabi hale getirdiği,
- Bu doğrultuda yargılamanın sonraki aşamalarında adil yargılanma hakkı güvencelerinin ilk derece mahkemesince sağlanıp sağlanmadığının denetiminin (istinaf yolunda) yapılamamasının hak ihlallerine yol açabildiği,
- Mahkeme hükmünün kurulmasından önceki bir aşamada açıklanan belirli bir kanun yolundan feragat iradesinin anayasal geçerlilik koşullarını sağlamadığı,
- HAGB kararı verilmesi durumunda müsadere işlemlerinin hangi aşamada infaz edileceğine ilişkin olarak açık bir kanun hükmü bulunmadığı, bunun da mülkiyet hakkına müsadere yoluyla yapılan sınırlamalar açısından infaz zamanında belirsizlik yarattığı,
- Kişi hakkında verilen HAGB kararının ceza niteliğinde olmayıp kişiyi ceza tehdidi altında bırakmaktan ibaret olduğu ve HAGB kurumunun uygulanmasının sanığın infaz edilebilir bir ceza almaması sonucunu doğurduğu,
- Failin kamu görevlisi olduğu durumlarda, esasen hukuka aykırı ve hiçbir şekilde hoş görülemeyeceği kabul edilmesi gereken bir fiilin HAGB kurumu neticesinde cezasız kaldığı,
- HAGB kurumunun, Anayasa’nın devlete yüklemiş olduğu; faillere fiilleriyle orantılı cezalar verilmesi ve mağdurlar açısından uygun giderimin sağlanması yükümlülüğü ile bağdaşmadığı,
hususları ifade edilmiştir.
HAGB kurumuna ilişkin iptal hükümleri, ilgili Anayasa Mahkemesi kararının Resmi Gazete’de yayımlanmasından itibaren bir yıl sonra yürürlüğe girecektir.
Hukuk Desteği
iletisim: [email protected]
