5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 4/1. maddesinde “Aşağıda sayılan kurumlar, kurumlar vergisinden muaftır” denmekte olup ilgili Yasa’nın 4/1-k bendi “Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, ana sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesine (…) ilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyan kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı kooperatifleri. (Kooperatiflerin ortakları dışındaki kişilerle yaptıkları işlemler ile kooperatif ana sözleşmesinde yer almayan konularda ortakları ile yaptıkları işlemler “ortak dışı” işlemlerdir. Kooperatiflerin faaliyetin icrasına tahsis ettikleri ve ekonomik ömrünü tamamlamış olan demirbaş, makine, teçhizat, taşıt ve benzeri amortismana tabi iktisadi kıymetleri elden çıkarmaları ile yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir işyeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz. Kooperatiflerin ortak dışı işlemleri nedeniyle kooperatif tüzel kişiliğine bağlı ayrı bir iktisadi işletme oluşmuş kabul edilir. Kooperatiflerin, iktisadi işletmelerinden ve tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine katılımlarından kazanç elde etmelerinin ve bu kazançların daha sonra ortaklara dağıtılmasının muafiyete etkisi yoktur. Ortak dışı işlemlerden elde edilen kazançların vergilendirilmesine ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.)” uyarınca, tüketim ve taşımacılık hariç olmak üzere kooperatifler, yasa koyucu tarafından belirlenen şartları yerine getirmeleri halinde, vergi muafiyetinden faydalanabilecek kurumlar arasında sayılmıştır.
Yukarıda yer verdiğimiz ilgili Yasa maddesi gereğince, kooperatiflerin kurumlar vergisi muafiyetinden faydalanabilmeleri için ana sözleşmelerinde düzenlenmesi ve uyulması gereken birtakım koşullar mevcuttur. Buna göre vergi muafiyetinden faydalanmak isteyen kooperatiflerin;
- Ana sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtmamaları,
- Yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay vermemeleri ve bu hususu ana sözleşmelerinde düzenlemeleri,
- Yedek akçeleri ortaklara dağıtmamaları ve bu hususu ana sözleşmelerinde düzenlemeleri,
- Sadece ortaklarla iş görmeleri ve bu hususu ana sözleşmelerinde düzenlemeleri gerekmektedir.
Yukarıda yer alan şartları yerine getiren kooperatifler kurumlar vergisi muafiyetinden faydalanabileceklerdir. Ortak dışı işlemlerin neler olduğuna ilişkin “Kooperatifler ve Ortak Dışı İşlemler”(Lütfen Bkz…) başlıklı yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.
Yapı kooperatiflerinin kurumlar vergisinden muafiyetine ilişkin yazımız için (Lütfen Bkz…)
Hukuk Desteği
iletisim: [email protected]