Dernek; Türk Medeni Kanunu (“TMK”) m.56’da, “en az yedi gerçek veya tüzel kişinin kazanç paylaşma dışında belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları, tüzel kişiliğe sahip kişi toplulukları” olarak tanımlanmıştır. Dernekler, uygulamada daha etkili faaliyet göstermek adına çeşitli türlere ayrılmaktadır. Bu türler:
(i)alelade dernekler – kamu yararına çalışan dernekler
(ii)ticari işletme işleten dernekler – ticari işletme işletmeyen dernekler
(iii)dar anlamda dernek – dernek birlikleri
(iiii)çocuk dernekleri
şeklinde ifade edilebilir.
İlk ayrım, derneğin sahip olduğu ayrıcalık ve avantajlara göre yapılmaktadır. Eğer dernek; Dernekler Kanunu m.27’de belirtildiği üzere, en az bir yıldan beri faaliyet içerisindeyse ve amacı, amacını gerçekleştirmek için yerine getirdiği faaliyetler topluma yarar sağlayacak nitelik taşıyorsa, kamu yararına çalışan dernek statüsüne erişir. Bu statüyü kazanan dernek, ticari işletme kurarsa tacir sayılmaz ve cumhurbaşkanı izni olmadan yardım toplayabilmektedir.
Her dernek, bilindiği gibi kolay veya zor bir amacı yerine getirmek için kurulur. Kurulan derneğin, amacını gerçekleştirmek için bir miktar gelire ihtiyacı vardır. Dernek, isterse bu geliri elde etmek için ticari işletme işletebilir. İkinci ayrım da, derneğin ticari işletme işletip işletmemesine göre yapılmaktadır.
TMK ve Dernekler Kanunu’nun, doğrudan dernek olarak nitelendirdiği her yapılanma dar anlamda derneği ifade etmektedir. Amaçları aynı olan en az beş derneğin, amaçlarını gerçekleştirmek için üye sıfatıyla bir araya gelip kurdukları derneğe federasyon; yine amaçları aynı olan üç federasyonun, amaçlarını gerçekleştirmek için bir araya gelerek kurdukları derneğe konfederasyon denmektedir. TMK m.96 ve 97 bahsettiğimiz dernek birliklerinin kurulmasını düzenlese de, Dernekler Kanunu’nda federasyon ve konfederasyonların kurulmasıyla ilgili herhangi bir hüküm yoktur.
Son olarak çocuk dernekleri; on beş yaşını bitiren, ayırt etme yeteneğine sahip çocukların kendileriyle ilgili alan ve meseleleri iyileştirmek için kurdukları derneklerdir. On iki yaşını dolduran, on sekiz yaşını geçmemiş her çocuk bu derneklere üye olabilme hakkına sahiptir.
Hukuk Desteği
iletisim: [email protected]
